Thematiek: vraag en antwoord

Floor schreef:

Voor de overzichtelijkheid wil ik jou en de anderen vragen om vragen over het tentamen, zoals over de thematiek in Spaar de spotvogel, te stellen via de mail (evt. groepsmail) of in een aparte blog. Zo kan iedereen uit de groep het lezen en volgen.

Dit n.a.v. mijn vragen hierover.

Ik zet de vragen en reacties hieronder nogmaals neer zodat iedereen het kan volgen:

Het begon met deze vraag van mij (Marjan):

Floor, een vraag hierbij: ik loop telkens tegen de moeilijkheid aan dat de definitie van thema en motief verschillend is. Een thema zou zijn: in één of een paar woorden zeggen waar het boek eigenlijk om gaat. En motieven zouden subthema's zijn die je naar het thema leiden, bijv. vriendschap, oorlog, liefde enz. Dat zou ik thema's noemen. Daarbij vind ik 'Spaar de spotvogel' niet in één of een paar woorden te vatten en heb ervoor gekozen om alleen het woord 'thema's' te gebruiken i.p.v. thema en motieven. Kun jij aangeven hoe we dat moeten doen voor het tentamen waar we de thematiek van de boeken moeten aangeven?

Floors reactie:
Marjan, wat betreft thema's: je hebt gelijk dat de termen als vriendschap, oorlog etc. eerder thema's zijn dan motieven. Motieven zijn terugkerende elementen die leiden naar een thema of een thema ondersteunen, verduidelijken. Het hangt af van het werk af of iets een thema is (dus: een onderwerp dat eigenlijk in het hele boek aanwezig is, dat het boek als het ware 'draagt') of een subthema/motief (minder belangrijk dan het thema, maar er wel mee verbonden). Op het tentamen gaat het er vooral om dat je de thema's benoemt en deze kort toelicht. Je mag daarbij ook motieven noemen als aspecten van dat thema, maar het gaat om de kernthema's. Als je die helder kunt toelichten en dus inzicht hebt in de betekenis van het boek, is het goed.

Weer een reactie van Marjan:

Dan nog even over de thematiek. Bedankt voor je reactie op mijn vragen hierover. Is het misschien mogelijk om aan de hand van het boek 'Spaar de spotvogel' aan te geven wat de thematiek (het hoofdthema) is en wat de subthema's/motieven zijn? Ik vind het bij veel boeken, waaronder ook dit boek, moeilijk om één dragend thema aan te geven. Bij 'Spaar de spotvogel' is dat zó complex! Ik ga toch een poging doen:
Is het hoofdthema, dus de thematiek het volgende:

Rassenscheiding of rassenongelijkheid tijdens de Grote Depressie.

(Ik vind het zelf eerder op een onderwerp lijken, behalve dan dat het boek gaat om een specifieke gebeurtenis in die tijd.)

Subthema's of motieven: schuld en onschuld, recht en onrecht, menselijke waardigheid, gelijkheid enz.

Kom ik in de buurt?