Uit het artikel van Henk de Lange haal ik de volgende drie leestools:
1 Rolmodel
2 Empathie
3 Spiegel of stimulansidentificatie
In mijn beleving is het een getrapte vorm van emotionele betrokkenheid.
In het geval van een rolmodel ervaar je hoe je zelf zou willen zijn, of wat je ook zou willen kunnen. Het beschrijft in feite een verlangen. Bij empathie kom je dichter op de huid van de personages. Je leeft en voelt met ze mee. In het laatste geval, de spiegel, raakt het boek je persoonlijk. Je herkent gevoelens, situaties en leert iets over jezelf.
Wat betreft het door mij aangehaalde boek waren de tranen niet uit empathie, maar uit identificatie. Ik vond Remy niet zielig, maar mezelf. En Remy hielp me om het eruit te laten komen. Daarom ging ik maar door met lezen. Het was een excuus om me eens emotioneel goed te laten gaan, alleen in mijn bed. Een keer 's ochtends tijdens het ontbijt vertelde ik mijn moeder dat ik er zo van moest huilen. Ze lachte het weg...
Ik vind eigenlijk dezelfde tools als Paul, namelijk deze:
BeantwoordenVerwijderenheld, meeleven en spiegel.
Held staat voor rolmodel. Meeleven staat voor empathie en spiegel staat voor similariteitsidentificatie.
Dus de een houdt van een boek waarin een hoofdpersoon speelt waarin je je kunt verplaatsen, een rolmodel, iemand die hij/zij zelf ook wel zou willen zijn. Iemand waar je van leert. En van wie je leert hoe je bepaalde dingen aan kunt pakken.
De ander leest graag een boek waarin hij/zij kan meeleven en waarin de personages als het ware vrienden/bekenden worden. Een boek waar je van leert hoe andere mensen denken en voelen.
En een derde houdt van boeken waarin het is alsof hij/zij in de spiegel kijkt en vanuit zichzelf meevoelt met de hoofdpersoon. Hij/zij leert hier eventueel ook van hoe je problemen kunt oplossen.
Als je een leerling vraagt waarom hij/zij leest, krijg je vaak het antwoord ‘omdat het moet’. Deze drie tools worden ingezet om de leerlingen nog even verder te laten gaan om een antwoord te krijgen op de hoofdvraag: hoe beleef jij een boek?
Als je leerlingen de keuze geeft om te kiezen uit die drie tools, krijg je uitgebreidere reacties en de leerlingen gebruiken dan zelf ook de woorden ‘rolmodel’, ‘meeleven’ en ‘spiegel’.
Dag Paul en Marjan, jullie hebben de kern uit het artikel van De Lange goed verwoord. De drie leestools helpen om het gesprek met leerlingen over boeken diepgang te geven. Ook in gesprekken met studenten helpen die drie begrippen.
BeantwoordenVerwijderenPaul, jouw persoonlijke voorbeeld laat heel goed zijn wat de helende kracht van boeken kan zijn voor kinderen. Je kunt spanningen en emoties ontladen die je nergens anders kwijt kunt. Maar het gaat wel om heftige emoties, zoals je zelf aangeeft. Dat schept ook verantwoordelijkheden voor volwassenen die met kinderen en boeken werken: het kan voor kinderen erg ingrijpend zijn. Daarom is het zo belangrijk om je als docent bewust te blijven van jouw ervaringen als kind.
Held, meeleven en spiegel staan letterlijk aangeduid met de term 'leestools'. Ik sluit me volledig aan bij het omschrijven van deze termen bij Paul en Marjan.
BeantwoordenVerwijderenIk vond het artikel nogal een eye-opener. Zeker op het punt waar wordt uitgelegd dat leerlingen termen letterlijk over lijken te nemen van de uitleg. (van bijv. de leestools). Ik heb dit vaak ervaren in mijn eigen vak (theater) en vroeg me dan altijd af waarom de leerling 'zelf geen antwoord kon verzinnen'. Nu begrijp ik dat leerlingen natuurlijk zelf van alles ervaren waar ze nog geen woorden aan kunnen geven. Als die woorden ze dan gegeven worden, gebruiken ze deze om uitleg te geven aan hun eigen gevoel. Eureka! Ik heb dit zelf ook vaak ervaren toen ik nog op de middelbare school zat. Dan stond er op de toets bijvoorbeeld: Leg uit wat wordt bedoeld met... Dat vond ik altijd gekke vragen. Het stond er toch al mooi verwoord! Nu begrijp ik dat ik het genoemde gewoon nog niet met andere woorden uit kon leggen. Bijzonder zeg...